Terminem tym określa się zespół różnych zaburzeń czynności pęcherza moczowego i cewki moczowej, do których dochodzi w wyniku choroby układu nerwowego.

Prawidłowo działający pęcherz moczowy w czasie napełniania się moczem jest wiotki, natomiast zwieracze cewki moczowej są w tym momencie zaciśnięte. Gdy pęcherz jest pełny, odczuwamy to jako potrzebę oddania moczu. Czynność zwieraczy i pęcherza znajduje się pod kontrolą woli, dlatego mamy czas, aby dotrzeć do toalety i opróżnić pęcherz. W tej fazie mięsień pęcherza kurczy się, natomiast zwieracze cewki ulegają rozluźnieniu. Do prawidłowego funkcjonowania tego mechanizmu konieczne są sprawne szlaki i ośrodki nerwowe w mózgu i w rdzeniu kręgowym. Urazy i choroby układu nerwowego prowadzą do różnych zaburzeń opisanego powyżej mechanizmu.

Jakie choroby neurologiczne mogą powodować nieprawidłową czynność pęcherza?

• Uraz rdzenia kręgowego
• Stwardnienie rozsiane
• Przepuklina oponowo-rdzeniowa
• Stwardnienie zanikowe boczne
• Udar mózgu
• Choroba Parkinsona
• Choroby otępienne np. choroba Alzheimera
• Nowotwory
• Uszkodzenie nerwów pęcherza moczowego i cewki moczowej w wyniku złamania miednicy
• Cukrzyca (cukrzyca jest chorobą metaboliczną, jednak jednym z jej powikłań jest uszkodzenie nerwów)

Jakie są objawy pęcherza neurogennego?

Można wymienić trzy zasadnicze objawy pęcherza neurogennego: nietrzymanie moczu, trudności w opróżnianiu pęcherza i zaburzenia czucia pęcherzowego. Zmienność nasilenia objawów i ich współwystępowanie w różnych konstelacjach oraz obecność objawów towarzyszących powoduje jednak, że każdy pacjent z pęcherzem neurogennym jest inny i wymaga specjalistycznej diagnostyki. Pacjenci mogą obserwować następujące dolegliwości:

• Stały wyciek moczu z cewki
• Popuszczanie niewielkich ilości moczu co kilkanaście minut
• Opróżnianie się pęcherza moczowego co kilka godzin, lecz bez kontroli woli.
• Brak lub osłabienie uczucia parcia na mocz.
• Brak możliwości oddawania moczu po wyjęciu cewnika z pęcherza.
• Konieczność wyciskania moczu z pęcherza poprzez ucisk ręką okolicy nadłonowej (UWAGA! takie postępowanie jest zabronione).
• Stosowanie tłoczni brzusznej (parcie, napinanie mięśni brzucha) w celu opróżnienia pęcherza.

Czy pęcherz neurogenny trzeba leczyć?

Tak, pęcherz neurogenny trzeba leczyć lub przynajmniej obserwować, powtarzając co pewien czas badania. Postępowanie lekarskie ma na celu zapobieganie moczeniu się, usprawnienie opróżniania pęcherza moczowego, zapobieganie zakażeniom układu moczowego oraz najważniejsze: zapobieganie niewydolności nerek. Niewydolność nerek jest najgroźniejszym następstwem „pęcherza neurogennego”. Schyłkowa niewydolność nerek wiąże się z koniecznością dializ oraz może być przyczyną ciężkich, czasem śmiertelnych powikłań. Przeszczepienie nerki u chorych z pęcherzem neurogennym często jest niemożliwe.

Jak można leczyć pęcherz neurogenny?

Przede wszystkim trzeba dokładnie zdiagnozować, który mechanizm został uszkodzony. W tym celu wykonuje się badanie urodynamiczne , badanie USG nerek i pęcherza moczowego, ocenia się ile moczu pozostaje w pęcherzu po mikcji, bada się czynność nerek. Badania te trzeba powtarzać wielokrotnie, ponieważ zaburzenia mogą nasilać się z czasem.
Leczenie jest uzależnione od przyczyny dolegliwości.

Stosowane metody leczenia:

• farmakoterapia
• samocewnikowanie
• sztuczny zwieracz cewki moczowej
• rozcięcie zwieracza cewki moczowej
• zabiegi operacyjne mające na celu odprowadzanie moczu przez stomię.

Niestety nie ma metody idealnej, przywracającej normalną czynność pęcherza moczowego i cewki moczowej.